Για να μην μεγαλώσουμε ένα Looser

Λένε πως στη ζωή υπάρχουν δύο τύποι ανθρώπων, οι «κερδισμένοι» και οι «χαμένοι». Σε ποια πλευρά της ζωής θα «καταταγεί» το παιδί μας ως ενήλικος εξαρτάται αποκλειστικά και μόνο από τον τρόπο που θα μεγαλώσει.

Αποφύγετε τις συγκρίσεις «Ο Κώστας έκανε αυτό, ο Κώστας έκανε το άλλο, ο Κώστας…, ο Κώστας… Όχου, δεν με παρατάτε με τον Κώστα!» Για αυτό το παιδί «δεν είναι ποτέ αρκετά καλό» για τους γονείς του. Αυτό το αίσθημα κατωτερότητας και χαμηλής αυτοεκτίμησης θα τον κυνηγά πάντα. Παρόλο που μπορεί να κάνει το οτιδήποτε καλό και επιτυχημένο αργότερα στη ζωή του, θα νιώθει ότι δεν έχει καταφέρει ποτέ κάτι αξιοσημείωτο.

Θυμάμαι μια φορά που  πήγα στα γενέθλια του Αλέξανδρου, που έκλεινε τα έξι. Του είχα πάρει το δώρο που είχε ζητήσει, ένα επιτραπέζιο παιχνίδι στο οποίο έπρεπε να περιγράψεις μια λέξη χωρίς να αναφέρεις κάποιες άλλες. Όταν ήρθε η σειρά του, έπρεπε να βρει τη λέξη «κεράσι» κι έτσι άρχισα να του την περιγράφω. «Είναι μικρό, στρογγυλό, κόκκινο και το τρώμε το καλοκαίρι, τι είναι;» Ο Αλέξανδρος με κοιτούσε αφηρημένος. «Δεν είναι πορτοκάλι ούτε μήλο, είναι πολύ πιο μικρό», συνέχιζα εγώ. «Α! Το βρήκα, καρπούζι», είπε κάποια στιγμή. «Μα, καλά, τι βλακεία είπες! Είναι το καρπούζι μικρό, στρογγυλό και κόκκινο;», του είπε αυστηρά ο πατέρας του. Αμέσως ο Αλέξανδρος έχασε το ενδιαφέρον του. Από τις απαντήσεις του («βερίκοκο», «μπανάνα», «αχλάδι»…) καταλάβαινες ότι σίγουρα δεν σκεφτόταν πριν απαντήσει. Μόλις δε άκουσε και τον πατέρα του να λέει «Μα, είναι δυνατόν να είσαι τόσο χαζός;», αυτό ήταν, έριξε τις κάρτες κάτω κι έφυγε.

Αυτό που συνήθως ξεχνάμε εμείς οι μεγάλοι είναι ότι το παιδί ζει στο μικρόκοσμό του. Βλέπει, σκέφτεται και αντιλαμβάνεται όλα όσα συμβαίνουν γύρω του με τελείως διαφορετικό τρόπο από τους ενηλίκους. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι η εμπιστοσύνη και η υποστήριξη των γονιών –ακόμα και στα λάθη τους– είναι ο θεμέλιος λίθος για το χτίσιμο της αυτοπεποίθησής τους. Γιατί η αυτοπεποίθηση χτίζεται στην παιδική ηλικία και βασίζεται κυρίως στην αγάπη και στην αποδοχή που παίρνουν τα παιδιά, αλλά και από τη δυνατότητα που τους δίνουμε να ανακαλύψουν τα ταλέντα τους, να βρουν τι τα κάνει ευτυχισμένα για να μπορέσουν να ανοίξουν τα φτερά τους.

Είναι πολύ σημαντικό να μάθουμε στο παιδί ότι το πιο σημαντικό πράγμα είναι η προσπάθεια. Άσχετα με το αποτέλεσμα, θα έχει πετύχει μόνο και μόνο επειδή προσπάθησε αρκετά για κάτι.

«Αν υπάρχει ένα πράγμα που πρέπει να μάθουν οι γονείς είναι ότι ποτέ δεν βάζουμε ετικέτες σ’ ένα παιδί και δεν κριτικάρουμε το ίδιο, αλλά τις πράξεις του».

«Δεν πρέπει να λέμε “είσαι κακό παιδί”, αλλά “αυτό που έκανες ήταν κακό”. Ακόμα καλύτερα, επιλέγουμε να χρησιμοποιήσουμε θετικούς χαρακτηρισμούς “αυτό που έκανες δεν ήταν καλό”. Επίσης, ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται στον τρόπο με τον οποίο οι μπαμπάδες συμπεριφέρονται στους γιους τους». «Ο πατέρας είναι το πρώτο πρόσωπο που θα γεμίσει το γιο του με αυτοπεποίθηση. Ένα μεγάλο ποσοστό των ενήλικων αντρών, μπορεί και πάνω από 70%, αντιμετωπίζουν προβλήματα κατάθλιψης, επιθετικότητας, εθισμών ή ακόμα και διαταραχής φύλου, επειδή ως παιδιά είχαν κακή σχέση με τον πατέρα τους, είχαν εξευτελιστεί και υποτιμηθεί από εκείνον και δεν ένιωσαν ποτέ τη στοργή, την επιβεβαίωση και τη στήριξή του, που θα έδινε ώθηση στην καλλιέργεια της αυτοπεποίθησής τους».

Κάντε το να νιώσει σιγουριά

Τα παιδιά εξαρτώνται ζωτικά από την αγάπη των γονιών τους και θα κάνουν τα πάντα για να μην τη χάσουν. Έτσι εξηγείται και η «επιτυχία» της τιμωρίας. Ωστόσο, όσα τιμωρούνται και επιπλήττονται συχνά και στα οποία γίνεται συνεχώς κριτική μαθαίνουν να αισθάνονται ενοχικά, αντιδρούν και είναι ανίκανα να πάρουν πρωτοβουλία. Αυτό περιορίζει σημαντικά την ανάπτυξη ενός αυτόνομου και θετικού ατόμου. Είναι λοιπόν προτιμότερο να ενισχύσετε τα δυνατά σημεία του παιδιού σας παρά να το κριτικάρετε ή να το τιμωρείτε. Με αυτό τον τρόπο θα μπορεί στο μέλλον να αντιμετωπίσει τα σκαμπανεβάσματα της ζωής.

«Τι, τέσσερα λάθη στην ορθογραφία;», «Πάλι σε νίκησε ο Νίκος;», «Τι μόνο 18 στο διαγώνισμα; η Αρετή πήρε 19,5»,   είναι εκφράσεις που γκρεμίζουν την αυτοπεποίθηση του παιδιού. Θα πρέπει να το βοηθήσετε να δεχτεί ευκολότερα μια προσωπική του αποτυχία και όχι να την τονίσετε περισσότερο με τη συμπεριφορά σας. Είναι προτιμότερο να του πείτε: «Μάλλον ήσουν λιγάκι αφηρημένος όταν έγραφες την ορθογραφία σου. Δεν πειράζει, προσπάθησε την επόμενη φορά περισσότερο και είμαι σίγουρη ότι θα τα καταφέρεις» ή «Και τι έγινε που σε νίκησε ο Νίκος; Την επόμενη φορά θα τον κερδίσεις εσύ».

Κατά την ένταξη τους στη κοινωνία, τα παιδιά μοιραία θα αρχίσουν τις συγκρίσεις μεταξύ τους. Από την εξωτερική τους εμφάνιση μέχρι τις γνώσεις και τις ικανότητές τους. Συνήθως οι συγκρίσεις αυτές καταλήγουν σε καβγάδες, όμως είναι κάτι που δεν πρέπει να σας ανησυχεί, γιατί τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από αυτή τη διαδικασία να αξιολογούν τον εαυτό τους και ουσιαστικά αντιλαμβάνονται τη θέση που έχουν στην παρέα τους. Είναι πολύ σημαντικό σε αυτή τη φάση να τους δώσετε την απαραίτητη στήριξη ώστε να αποκτήσουν κοινωνική συμπεριφορά. Πρέπει να μάθουν να κάνουν συμβιβασμούς, να μάθουν να χάνουν, να είναι γενναιόδωρα, συμπονετικά και να χτίζουν γέφυρες επικοινωνίας μετά από κάθε τους αντιπαράθεση.

Δώστε ιδιαίτερη προσοχή και δείξτε ενδιαφέρον κάθε φορά που το παιδί θέλει να σας μιλήσει. Ενθαρρύνετέ το να εκφράζει τις απόψεις του και να σας δείχνει τις γνώσεις του: «Πες μου τη γνώμη σου, με ενδιαφέρει», «Δεν μπορώ να καταλάβω πώς γίνεται αυτό. Μπορείς να μου το εξηγήσεις;», «Τι σκέφτεσαι να κάνεις για τους χαμηλούς βαθμούς σου;». Δώστε του την αίσθηση ότι τα πράγματα αφορούν εκείνο και σαν πρόβλημα και σαν λύση, « πως νομίζεις ότι μπορείς να ανεβάσεις τους βαθμούς σου; Πως μπορώ εγώ να σε βοηθήσω;». Άσχετα αν εσείς έχετε μια ολοκληρωμένη άποψη του προβλήματος και της λύσης.

Αναθέστε του διάφορες δουλειές του σπιτιού που αρμόζουν στην ηλικία του. Μόλις τις τελειώσει, επιβραβεύστε το. Με αυτή την κίνηση του δείχνετε ότι το εμπιστεύεστε και ότι κρίνετε πως είναι ικανό, υπεύθυνο και ενεργό μέλος της οικογένειας.

Προτρέψτε το να ασχοληθεί και να πειραματιστεί με διάφορα χόμπι και δραστηριότητες, ώστε να ανακαλύψει τις πραγματικές του ικανότητες.

Θέστε όρια και καθοδηγήστε το. Είναι υπέροχο να του δείχνετε σεβασμό και εμπιστοσύνη, αλλά χρειάζεται παράλληλα και την ωριμότητα των ενηλίκων για να αποκτήσει υπεύθυνη συμπεριφορά. Τα παιδιά χωρίς όρια συμπεριφέρονται ασύδοτα, συχνά έχουν συμπεριφορές προκλητικές ακριβώς γιατί αναζητούν κάποιον να τους βάλει όρια, γιατί αυτό το αισθάνονται σαν φροντίδα. Αν επιμείνουν να κάνουν κάτι που εσείς δεν επιδοκιμάζετε, ακούστε πρώτα τη γνώμη τους, έστω κι αν η τελική σας απάντηση είναι «όχι». Μην κρίνετε τις προθέσεις τους αλλά μόνο τις πράξεις τους. Άλλο το “είμαι” άλλο το “κάνω”. Αυτό που είμαι σαν οντότητα δεν επιδέχεται κριτική αλλά μόνο αποδοχή, αυτό που κάνω όμως αν δεν κριθεί δεν μαθαίνω να το κάνω καλύτερα.

Φράσεις που τους κάνουν καλό

• Είσαι ό,τι πολυτιμότερο έχω στη ζωή.

• Μη στεναχωριέσαι, μαζί θα το αντιμετωπίσουμε.

• Είμαι πολύ περήφανος για σένα.

• Δεν πειράζει αν κλάψεις, θα νιώσεις καλύτερα.

• Δεν είναι κακό να κάνεις λάθος, όλοι μας κάνουμε.

• Είναι πολύ έξυπνο αυτό που σκέφτηκες.

• Σε αγαπώ γι’ αυτό που είσαι.

• Θα σε αγαπώ ό,τι κι αν κάνεις.

• Μπράβο, μη σταματάς, θα τα καταφέρεις.

• Δεν πειράζει, αυτό που μετράει είναι η προσπάθεια.

Φράσεις που ΠΛΗΓΩΝΟΥΝ

• Είσαι χαζός.

• Αν δεν έκανες του κεφαλιού σου, θα τα είχες καταφέρει.

• Γιατί δεν μπορείς να γίνεις τόσο καλός σαν τον/την…

• Μακάρι να μην είχα παιδιά.

• Δες τι άφησα πίσω για χάρη σου. Και τι κέρδισα;

• Είσαι ψεύτης!

• Μην είσαι ανόητος. Δεν πρέπει να φοβάσαι.

• Περίμενε να γυρίσει ο πατέρας σου στο σπίτι και θα δεις.

• Αν δεν με ακούσεις, θα χτυπάς το κεφάλι σου.

• Είσαι καταδικασμένος να αποτύχεις.

• Είσαι άχρηστος.

• Μην κλαις! Οι άντρες δεν κλαίνε.

• Απορώ πως θα βγάλεις πέρα με αυτά τα μυαλά που έχεις.

Παιδιά που έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους

• Είναι υπερήφανα για τις επιτυχίες τους.

• Είναι ανεξάρτητα και αναλαμβάνουν πρόθυμα ευθύνες.

• Μπορούν να αντιμετωπίζουν τις απογοητεύσεις και δεν χρειάζονται άμεση ικανοποίηση.

• Διαθέτουν αποφασιστικότητα και είναι ανοιχτά στις προκλήσεις.

• Μπορούν να ζητάνε βοήθεια.

• Έχουν ενεργητικότητα, είναι σίγουρα για τον εαυτό τους και επινοητικά.

• Μπορούν να μιλούν για τις σκέψεις και τα συναισθήματα τους.

• Κάνουν συνήθως σωστές επιλογές φίλων και συνεργατών αργότερα ως ενήλικοι.

• Έχουν συνήθως υγιή προσωπική ζωή ως ενήλικοι.

Παιδιά που δεν έχουν εμπιστοσύνη στον εαυτό τους

• Νιώθουν αδύναμα, αγχώνονται εύκολα και είναι υπερευαίσθητα.

• Χρειάζονται πάντα επιβεβαίωση.

• Επηρεάζονται εύκολα και λένε συχνά «δεν ξέρω» και «δεν με νοιάζει».

• Για κάθε αποτυχία αναζητούν ευθύνες στους άλλους.

• Εξαρτώνται από τους άλλους και προσηλώνονται σε αυτούς.

• Είναι συχνά υπερκινητικά.

• Μονίμως διηγούνται μεγαλειώδεις εμπειρίες.

• Έχουν προβλήματα στη σχέση τους με τους άλλους.

• Δεν έχουν υγιή προσωπική ζωή ως ενήλικοι.

• Ακολουθούν τα άκρα. Είτε γίνονται εσωστρεφή είτε επιθετικά.

• Συμπεριφέρονται παθητικά η επιθετικά.

ΣΥΝΟΠΤΙΚΑ

Οι γονείς θα πρέπεινα έχουν υπόψη ότι:

• Η προσφορά θετικών αθλητικών εμπειριών στα παιδιά είναι μια από τις πρώτες υπευθυνότητες τους.
• Η ενθάρρυνση κινητοποιεί περισσότερο από την αποθάρρυνση
• Η μάθηση μέσω προτύπου και η αθλητική συμμετοχή των ίδιων των γονιών μαζί με την ενθάρρυνση είναι η μεγαλύτερη πηγή μάθησης.
• Η αυτοπεποίθηση αυξάνει περισσότερο και πιο γρήγορα αναλογιζόμενοι επιτυχίες και όχι αποτυχίες.
• Ακόμα και οι πιο σκληροί αθλητές κλαίνε.
• Οι ευτυχισμένοι αθλητές παίζουν καλύτερα.
• Η νίκη δεν είναι τα πάντα και ούτε το μόνο σημαντικό πράγμα.
• Η ήττα είναι ένα κομμάτι του αθλητισμού

Συνεχίζεται

ΚΑΛΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΠΩΣ;

O πιο καλός ο μαθητής... Τι σημαίνει καλός μαθητής;

Οι περισσότεροι θα έλεγαν: Είναι ο μαθητής που είναι επιμελής, συνεπής στις σχολικές του υποχρεώσεις, δεν έχει ο ίδιος και δεν δημιουργεί προβλήματα στο σχολείο, στους δασκάλους και στους συμμαθητές του και, γενικά, παίρνει καλούς βαθμούς και δεν δυσκολεύεται ιδιαίτερα στις εξετάσεις.

Όλα αυτά είναι σωστά και κατανοητά, αγνοούν όμως δύο βασικούς παράγοντες που διαμορφώνουν, ο καθένας με τον τρόπο του, την έννοια αυτή: Τα παιδιά, από τη μία και τους γονείς από την άλλη.

Δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι, όταν μιλάμε για καλούς μαθητές, μιλάμε για παιδιά και συγκεκριμένα για παιδιά ηλικίας από 6 έως 18 ετών. Αυτά τα δώδεκα χρόνια της σχολικής σταδιοδρομίας είναι χρόνια διαρκούς και πολύ ραγδαίας ανάπτυξης, χρόνια συνεχόμενων αλλαγών στην προσωπικότητα, το συναισθηματικό κόσμο, το γνωστικό επίπεδο, τις αντιδράσεις, τη συμπεριφορά του κάθε παιδιού. Αυτές όλες οι αλλαγές, οι έντονες και συνήθως αναπάντεχες μεταπτώσεις στον τρόπο που κάθε παιδί βιώνει τον κόσμο γύρω του και μέσα του, δεν είναι απλώς μικρά, δευτερεύοντα μικροπροβληματάκια που πρέπει να ξεπεραστούν το γρηγορότερο για να συνεχίσει το παιδί να είναι λειτουργικό και αποτελεσματικό στις μαθητικές του υποχρεώσεις, αλλά είναι το «εδώ και τώρα», η καθημερινή, ζωντανή και συχνά πολύ δύσκολη πραγματικότητά τους.

Από την άλλη μεριά, έχουμε τους γονείς. Είναι αυτοί που έχουν τις προσδοκίες, τα όνειρα που -όσο στεγνό και άχαρο κι αν ακούγεται- έχουν «επενδύσει» με πολλούς τρόπους στο παιδί ή στα παιδιά τους και περιμένουν και μέσα από τις επιδόσεις του στο σχολείο (αν όχι κυρίως μέσα από αυτές), να «ανταμειφθούν», να δουν τις προσπάθειές τους να καρποφορούν. Για τους γονείς, το «καλός μαθητής» είναι συχνά πολύ προσωπική υπόθεση. Καταρχήν, είναι η αγνή χαρά και ικανοποίηση να βλέπουν το παιδί τους να τα καταφέρνει και να μη δυσκολεύεται. Eίναι όμως και πολλά άλλα: είναι η προσωπική τους επιβεβαίωση ότι τα έχουν καταφέρει καλά ως γονείς. Είναι μια -πολλές φορές αβάσιμη- ανακούφιση ότι το παιδί τους εξασφαλίζει ένα -σύμφωνα με τα κριτήριά τους- καλό μέλλον. Είναι, ακόμη, «ξόρκι» για τις δικές τους κακοτυχίες ή αποτυχίες («Εσύ θα καταφέρεις αυτό που δεν κατάφερα εγώ»), «τρόπαιο» σε ανταγωνιστικά παιχνίδια με άλλους, «τροφή» για τη ματαιοδοξία τους.

Oι καλοί βαθμοί και η κατάθλιψη
O καλός μαθητής, λοιπόν, είναι αυτός που ξεπερνά ακάθεκτος όλες τις δυσκολίες και τις μεταπτώσεις της ηλικίας του και συνεχίζει να «φέρνει καλούς βαθμούς», εκπληρώνοντας έτσι τις προσδοκίες των γονιών του. Υπάρχουν παιδιά που το καταφέρνουν. Γιατί έτσι είναι φτιαγμένα, γιατί στάθηκαν σε μερικά πράγματα τυχερά, γιατί είχαν πάντα την κατάλληλη στήριξη. Υπάρχουν όμως και άλλα που δεν τα καταφέρνουν, που το να είναι πάντα καλοί μαθητές κάποια μέρα το πληρώνουν αρκετά ακριβά. Λέει η μητέρα του Νίκου, που είναι 14 ετών: «Το ότι ήταν καλός μαθητής ήταν για μας απόδειξη ότι όλα πάνε καλά. Είχαμε μπερδέψει το παιδί Γιώργο με το μαθητή. Το ότι δεν πήγαινε σινεμά ή βόλτα με τους φίλους του, ότι είχε απομονωθεί, δεν μας απασχολούσε ιδιαίτερα, γιατί λέγαμε ότι αν είχε προβλήματα, θα έπεφταν και οι σχολικές του επιδόσεις. Πόσο έξω μπορεί να πέφτει κανείς ως γονιός... Όταν άρχισαν οι εφιάλτες και ο παιδοψυχολόγος μάς μίλησε για κατάθλιψη, τότε δυστυχώς το καταλάβαμε».

Διάβασμα και τεμπελιά
Ίσως λοιπόν είναι απαραίτητο να αναθεωρήσουμε κάπως τις αντιλήψεις περί καλών μαθητών και να τις προσαρμόσουμε στο κάθε παιδί ξεχωριστά. Καλός μαθητής είναι αυτός που τα καταφέρνει στο σχολείο και στα μαθήματα, αλλά όχι σε βάρος της προσωπικής του ευτυχίας. Όταν δηλαδή υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στις σχολικές επιδόσεις και στην ευχαρίστηση, στο παιχνίδι, στην παρέα με συνομηλίκους, στην τεμπελιά και στο χασομέρι, απαραίτητο συστατικό, ιδιαίτερα της εφηβικής ηλικίας. Είναι όχι μόνο άχρηστο, αλλά και πολύ επικίνδυνο να είναι κάποιος πρώτος μαθητής και μια μέρα να αναγκαστεί να «εγκαταλείψει» επειδή «κάηκε το σύστημα».

Καλός μαθητής είναι κι αυτός που οι επιδόσεις του δεν είναι πάντα οι ίδιες, αλλά μπορεί να πέφτουν όταν κάτι σοβαρό τον απασχολεί, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ήρθε η συντέλεια του κόσμου, ούτε για τους γονείς του και, κατά συνέπεια, ούτε για τον ίδιο. Καλός μαθητής είναι κι αυτός που είναι καλός σε ορισμένα μαθήματα και σε άλλα λιγότερο. Καλός μαθητής είναι επίσης και εκείνος που παίρνει μέτριους βαθμούς και είναι ευχαριστημένος, έχει ενδιαφέροντα πράγματα που αγαπάει και προσπαθεί γι’ αυτά, έστω κι εξωσχολικά. Ίσως πρέπει να γίνουμε λίγο πιο γενναιόδωροι με τον τίτλο του καλού μαθητή και να τον διευρύνουμε.

Καλός είναι μόνο ο πρώτος;
Καλός μαθητής είναι μόνο ο πρώτος μαθητής ή αυτός που είναι ανάμεσα στους πρώτους; Δυστυχώς, εμείς οι γονείς, σπρωγμένοι εν μέρει από τις προσωπικές μας φιλοδοξίες και εν μέρει από το σχολικό σύστημα, τείνουμε να παίρνουμε ως βασικότερο κριτήριο αξιολόγησης του καλού μαθητή τις μελλοντικές πιθανότητες που έχει (όπως τις έχουμε εκτιμήσει βέβαια οι ίδιοι χρόνια πριν) να πάει καλά στις εκάστοτε Πανελλήνιες και να μπει σε μια «καλή σχολή». Ίσως, όμως, να είναι προτιμότερο, για το καλό των παιδιών κυρίως, να αξιολογούμε τις σχολικές τους επιδόσεις την κάθε στιγμή (χωρίς να αλληθωρίζουμε προς το μέλλον), σύμφωνα με τις προσπάθειες που καταβάλλουν, τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν και τις υπόλοιπες «επιδόσεις» σε άλλους τομείς της ζωής τους.

Η καλύτερη «συνταγή»
Μιλώντας λοιπόν γι’ αυτό τον πιο «διευρυμένο» καλό μαθητή, μπορούμε να δούμε τι χρειάζεται και τι μπορεί να βοηθήσει ένα παιδί να τα πηγαίνει καλά στο σχολείο.

Η ενθάρρυνση για την αυτονομία. Το σχολείο είναι δουλειά του παιδιού. Μια σχολική σταδιοδρομία που αρχίζει με τη λογική: «΄Έχουμε να κάνουμε μαθήματα» και με συνεχείς παραινέσεις των γονιών στο παιδί για να μελετήσει, μπαίνει σε κακές βάσεις. Η αυτονομία μαθαίνεται σιγά-σιγά, πριν και μετά την αρχή του σχολείου, όταν οι γονείς εμπιστεύονται τα παιδιά τους και τα ενθαρρύνουν να κάνουν πράγματα μόνα τους, να συμμετέχουν ανάλογα με την ηλικία τους σε δουλειές του σπιτιού, να έχουν φίλους και να διαχειρίζονται τις σχέσεις τους.
Η αναγνώριση και η εκτίμηση αυτού που προσπαθεί ένα παιδί είναι κάτι το οποίο χρειάζεται μεγάλη γενναιοδωρία εκ μέρους των γονιών και, ίσως, κάτι παραπάνω. Πρέπει να είναι όσο πιο ειλικρινείς γίνεται. Ένα καθήκον των γονιών είναι να αναγνωρίσουν μέσα τους και να μετριάσουν, όσο γίνεται, την τελειομανία και την υπέρμετρη φιλοδοξία τους σε σχέση με τα παιδιά τους, γιατί δεν υπάρχει το τέλειο παιδί, όπως δεν υπάρχουν οι τέλειοι γονείς. Σχετικά με τα μαθήματα του σχολείου, αυτό σημαίνει ότι πρέπει να εμπιστευτούμε το παιδί ότι θα βρει το δικό του ρυθμό και τρόπο, ενώ ας έχουμε υπόψη ότι όσο περισσότερη πίεση ασκούμε, τόσο λιγότερες είναι οι πιθανότητες να συμβεί αυτό.

Η βοήθεια στην οργάνωση της δουλειάς
Αυτό φυσικά δεν είναι εύκολο, γιατί η ανησυχία των γονιών βάζει σε δοκιμασία την υπομονή τους. Επειδή, όμως, οι φωνές και ο θυμός τελικά δεν έχουν κανένα θετικό αποτέλεσμα, έχει πιο ουσιαστική σημασία το να βοηθήσουν το παιδί τους να βρει τρόπους να είναι πιο συστηματικό. Να βρει πού του αρέσει να διαβάζει, ποια ώρα, να μην το αφήνουν περισσότερο από ένα ορισμένο χρονικό διάστημα, ανάλογο της ηλικίας του (π.χ. όχι παραπάνω από μισή με μία ώρα στην πρώτη τάξη, μία με μιάμιση στη δευτέρα και στην τρίτη κ.ο.κ.), να κοιτάει πρώτα τι έχει και μετά να αρχίζει, να κάνει μικρά ενδιάμεσα διαλείμματα, να εναλλάσσει γραπτές με προφορικές ασκήσεις, για να μένει συγκεντρωμένο. Όλα αυτά έχουν μεγάλη σημασία και πολλά παιδιά πελαγώνουν γιατί δεν μπορούν να οργανώσουν τη μελέτη τους και όχι τόσο γιατί δυσκολεύονται με το περιεχόμενο.

Τα παιδιά χρειάζονται τη στήριξη των γονιών
Προσοχή όμως:
Όχι για να τους υπενθυμίζουν συνέχεια ότι έχουν κι άλλα μαθήματα, ότι δεν τα πήγαν αρκετά καλά στην τελευταία ορθογραφία ή στο τεστ και για να τα κρατάνε καθισμένα 4 ώρες στην καρέκλα μέχρι να τελειώσουν τη μελέτη τους. Χρειάζονται τους γονείς για βοήθεια σε ό,τι δεν καταλαβαίνουν και δυσκολεύονται. Για να έχουν κάποιον που θα τα ακούσει, όταν έστω και μικροπροβληματάκια με τη συμμαθήτρια, τη δασκάλα, το γυμναστή, τον καλύτερο φίλο, τον καθηγητή της Χημείας τούς προκαλούν ανησυχία, ένταση, λύπη.

Μην μπερδεύετε το μαθητή με το παιδί
O ρόλος των γονιών είναι να μη συγχέουν το μαθητή με το παιδί και να δίνουν στο παιδί τους να καταλαβαίνει ότι μια αποτυχία στο σχολείο δεν σημαίνει γι’ αυτούς ότι απογοητεύονται ή ότι κλονίζεται η αγάπη τους γι’ αυτό. Αυτό μπορεί πολλοί γονείς να το θεωρούν αυτονόητο («Αλίμονο, εγώ το παιδί μου το αγαπάω ό,τι κι αν κάνει, ό,τι μαθητής κι αν είναι»), πολύ συχνά, όμως, του δίνουν άλλα μηνύματα. Με την πρόθεση να του δείξουν ότι «πρέπει να το πάρει στα σοβαρά», το τιμωρούν, το μαλώνουν ή δείχνουν μόνο τη δυσαρέσκεια και την απογοήτευσή τους, χωρίς να προσπαθήσουν καν να το καταλάβουν και να το βοηθήσουν. Για να ξεπεράσουν όμως τις δυσκολίες τους, τα παιδιά χρειάζονται ανθρώπους που ενδιαφέρονται να ακούσουν και να καταλάβουν. Με τον τρόπο αυτό, μαθαίνουν να ζητούν βοήθεια όταν τη χρειάζονται και να μην εγκαταλείπουν όταν κάτι δεν πάει καλά. Χρειάζονται γονείς που καταλαβαίνουν ότι πραγματικά καλός μαθητής είναι μόνο αυτός που είναι καλά και στην υπόλοιπη ζωή του.